Sorunsuz bir sekilde albümleri indirmek isterseniz premium üyelik almaniz tavsiye edilir...

16 Nis 2013

Fecri Ati Edebiyati (1909-1912)

Fecri Ati Edebiyati (1909-1912)

Fecri Ati Edebiyati Özellikleri, Temsilcileri, Fecr-i Ati Siiri

24 Temmuz 1908'de ilan edilen II. Mesrutiyet'ten sonra ülkede canli ve hareketli bir edebiyat hayati baslamistir. Edebiyatta ki bu canlilik aslinda ülkede II.Mesrutiyet'in getirdigi özgürlük ortami içinde her türlü fikrin serbestçe tartisilabilir hale gelmis olmasindandir. II.Mesrutiyet'in ilanindan sonraki devirde edebiyatimiz biraz da Abdülhamid'in baskili rejiminden kurtularak imparatorlugu çepeçevre saran siyasi olaylarin içine girmistir.

Bu yillarin edebiyat ortaminda edebiyata hevesli Istanbul gençlerinden bir grup 1909 da Fecr-i Ati adinda bir topluluk kurarlar. Ülküleri Servet-i Fünun topluluguna benzeyen fakat onlardan daha ileri bir edebiyat toplulugu meydana getirmektir. Bunlarda tipki Edebiyati Cedideciler gibi Servet-i Fünun dergisini kendi eser ve görüslerini yazacak bir organ saymislar,edebiyatta yapmak istediklerini de bir bildiri ile açiklamislardir.

Bu bildiride yeni görüsün hangi prensiplere sahip oldugu ve çizilmis bir hedefe benzer hususlar yoktur. Edebi bir görüsün belirtilmesinden çok,genç edebiyatçilarin birlikte hareket edecekleri ve topluca çalisip yazacaklari açiklanmistir.Önemli bir prensip ortaya koyamayan ve Servet-i Fünuncular kadar etkili bir ekol olamayan Fecri Ati toplulugunun daha sonralari ortaya çikan gaye ve prensibi söyle özetlenebilir Sanat,sahsi ve muhteremdir.

Ne var ki toplulugun üyelerinin hem yas olarak çok genç olmalari,hem kültür yönünden oldukça zayif bulunmalari,hem de edebiyatimizda yeni bir çigir açacak önemli prensipler ortaya koyamamis bulunmalari yüzünden Milli Edebiyat Hareketi'ni savunanlarca çok kolay bertaraf edilmislerdir.Zaten Fecri Ati toplulugu varliklarini gösterebilmek için sik sik kendilerinden öncekileri hirpalayan elestiriler kaleme almaktan, Edebiyati Cedideciler'in dil anlayislarini sürdürüp bazi bati örnekleri teklifinden baska önemli bir rol oynayamamislardir.

Ali Canip Yöntem'in o zaman Selanik'te toplulugun muhabir azasi olmasina ragmen, onlarin fikirlerini de elestirmesi belli bir edebi görüs birliginin Kurulmamis oldugunu gösterir.Bu yüzden Fecri Aticiler daha fazla dayanamayip iki yil sonra Balkan Savasi içinde dagilmislardir.

Fecri Ati toplulugunun yazarlari sunlardir Celal Sahir, Ahmet Hasim, Emin Bülent, Mehmet Fuat, Tahsin Nahit, Mehmet Behçet, Faik Ali, Refik Halit,Yakup Kadri, Hamdullah Suphi, Fazil Ahmet, Sahabettin Süleyman...

Sonuç olarak bu topluluktan edebiyat tarihimize önemli bir ekol degil, bir kaç tane isim kalmistir. Yakup Kadri, Refik Halit, Ahmet Hasim ve Fuat Köprülü.Bunlardan Ahmet Hasim disinda digerleri Milli Edebiyat akiminin önemli ölçüde etkisi altinda kalarak, yazi hayatina devam etmislerdir. Bilhassa Fuat Köprülü, daha sonralari yaptigi ilmi arastirmalarla Milli Edebiyat hareketinin aydinlanip yayilmasina önemli katkilarda bulunmustur.
Fecr-i Ati Edebiyatinin Özellikleri

- 20 Mart 1909'da Hilal Matbaasi'nda toplanan Sahabettin Süleyman, Yakup Kadri, Refik Halit, Cemil Süleyman, Köprülüzade Mehmet Fuat, Tahsin Nahit, Emin Bülent, Ali Süha, Faik Ali ve Müfit Ratib gibi yeni bir hareket baslatmayi planlar. Ahmet Hasim de bu harekete katilir. Böylece Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi, 24 Subat 1910'da yayimlanir. Fecr-i Ati edebiyati, II. Mesrutiyet'in ilanindan sonra Servet-i Fünûn dergisinde yayimlanan bir bildiriyle baslar.

- Edebiyatimizda ilk edebi bildiriyi (manifesto beyanname) yayimlayan topluluktur.

- Edebiyatimizda ilk edebî topluluktur.

-Servet-i Fünûn edebiyatina tepki olarak dogmustur.

- Sanat sahsi ve muhteremdir. (Sanat kisisel ve saygiya degerdir) görüsüne baglidirlar.

- Edebiyat ciddi ve önemli bir istir, bunun halka anlatilmasi lazimdir. görüsüne sahiptirler.

- Batidaki benzerleri gibi dil, edebiyat ve sanatin gelismesine, ilerlemesine hizmet etmek; gençleri bir araya getirmek; seviyeli fikir münakasalariyla halki aydinlatmak; degerli ve önemli yabanci eserleri Türkçeye kazandirmak; Batidaki benzer topuluklarla temas kurmak, böylece Türk edebiyatini Bati edebiyatina yaklastirmak, Bati edebiyatini Türk edebiyatina tanitmak amacindadirlar.

- Servet-i Fünûn'a bir tepki olarak ortaya çikmasina ragmen, siir sahasinda bu edebiyatin özelliklerini sürdürürler.

- Siirlerinde isledikleri baslica temalar tabiat ve asktir.

- Tabiat tasvirleri gerçekten uzak ve subjektiftir.

- Dil bakimindan Servet-i Fünûn'un devamidir. Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla dolu, günlük dilden uzak ve kapali bir siir dili olusturmuslardir.

- Aruz veznini kullanarak serbest müstezat türünü daha da gelistirmislerdir.

- Fecr-i Aticiler tiyatro ile yakindan ilgilenmislerdir.

- Siirde özellikle Sembolizmin etkisi söz konusudur. Hikâyede Maupassant, tiyatroda ise Henrich Ibsen örnek alinir.

- Belli bir sanat anlayisinda, belli deger ölçüleri etrafinda birlesmeyi degil, ferdi hürriyeti ve bunun sonucu olarak da çesitliligi savunduklari için kisa sürede dagilmislardir.

- Dagilmalarinda özellikle Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp'in çikardiklari Genç Kalemler dergisi etkilidir. Yani Milli Edebiyat hareketinin baslamasi Fecr-i Ati'yi bitirir.

- Fecr-i Ati, Edebiyat-i Cedide ile Milli Edebiyat arasinda bir köprü görevi görür.

-Fecr-i Ati'nin en önemli temsilcisi Ahmet Hasim'dir.

- Fecr-i Ati Beyannamesine imza atanlar Ahmet Hasim, Ahmet Samim, Emin Bülent (Serdaroglu), Emin Lami, Tahsin Nahit, Celal Sahir (Erozan), Doktor Cemil Süleyman, Hamdullah Suphi (Tanriöver), Refik Halit (Karay), Sahabettin Süleyman, Abdülhak Hayri, Izzet Melih (Devrim), Ali Canip (Yöntem), Ali Süha (Delibasi), Faik Ali (Ozansoy), Fazil Ahmet (Aykaç), Mehmet Behçet (Yazar), Mehmet Rüstü, Mehmet Fuat (Köprülü), Müfit Ratib, Yakup Kadri (Karaosmanoglu), Ibrahim Alaattin.

- Milli Edebiyat'in baslamasiyla Hamdullah Suphi, Ali Canib ve Celal Sahir'in bu harekete katilmalariyla topluluk 1912'de dagilmistir. Yalnizca Ahmet Hasim Fecr-i Ati edebiyatinin temel ilkelerine bagli kalmis ve Milli edebiyat hareketine katilmamistir.

- Fecri Ati'nin görüslerini, Yakup Kadri, Celal Sahir, Ahmet Hasim, Müfit Ratip, Mehmet Fuat ve Ali Canib Resimli Kitap adli dergide; Mehmet Rauf, Hüseyin Suat ve Raif Necdet de elestirilere Servet-i Fünûn'da cevap verdiler.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

ë