Sorunsuz bir sekilde albümleri indirmek isterseniz premium üyelik almaniz tavsiye edilir...

16 Nis 2013

Halid Ziya Usakligil kimdir, kayati, eserleri...

16622234_halit_ziya_usakligil.jpg

Halid Ziya Usakligil, (d. 1866 - ö. 27 Mart 1945)

Halit Ziya Usakligil Servet-i Fünun ve Cumhuriyet Dönemi yazarlarindan ve Osmanli Imparatorlugu'nun Sultan Resat devri Mabeyn Baskatibi (1909-1912), bunun yani sira Ayan Meclisi üyesi. Ayrica bazi edebi yazilarini Hazine-i Evrak adli dergide Mehmet Halit Ziyaeddin adiyla yayimlamistir. Servet-i Fünun edebiyatinin en büyük nesir ustasi kabul edilir. Ilk büyük Türk romani olarak kabul görmüs Ask-i Memnu'nun yazaridir. 1866'de Istanbul'da dogdu. 27 Mart 1945'te Istanbul'da yasamini yitirdi.

Usakizadeler olarak taninan Istanbullu bir aileden Haci Halit Efendi'nin oglu. Fatih Askeri Rüstiyesi'nde ögrenime basladi. Babasinin isleri bozulunca ailesi Izmir'e tasindi. Izmir Rüstiyesi'ne girdi. Özel Fransizca dersler aldi. Avusturyali Katolik rahiplerin yönettigi Mechitariste Okulu'na devam etti. 1884'te son siniftan ayrilarak babasinin ticarethanesinde çalismaya basladi. Izmir Rüstiyesi'nde Fransizca ögretmenligi yapti. Osmanli Bankasi'nda çalisti. Izmir Idadisi'nde Fransizca ve edebiyat dersleri verdi. 1893'te Istanbul Reji Idaresi'nde Baskatip oldu, Istanbul'a tasindi. 2'nci Mesrutiyet'in ilanindan sonra reji komiserligine getirildi. Darülfünun'da (Istanbul Üniversitesi) Bati edebiyati ve estetik dersleri verdi. 1909'da Ittihat ve Terakki'nin önerisiyle Mabeyn Baskatibi oldu. 1911'de Meclis-i Âyan üyeligine seçildi. Daha sonra üniversiteye döndü. Siyasi görevlerle Fransa, Almanya ve Romanya'ya gitti. Ittihat ve Terakki'nin iktidardan düsmesinden sonra Reji Idaresi Yönetim Kurulu Baskanligi'na getirildi. Cumhuriyet'ten sonra Yesilköy'deki yalisina çekildi.

Edebiyat yasamina çeviriler ve siirle basladi. Izmir'de 1884-1885 arasinda Nevruz dergisini, 1886'da Hizmet gazetesini çikardi. 1896'da Edebiyat-i Cedide topluluguna katildi. Servet-i Fünun dergisinde kendisine büyük ün saglayan romanlari tefrika halinde yayinlandi. 1901'de yazarligi birakti. Ikinci Mesrutiyet'ten sonra tekrar yazmaya basladi ama 1923'e kadar bunlari yayinlamadi. Izmir'de yazdigi ilk kisa romanlarda acikli, duygusal bir anlatimla karsiliksiz sevgiyi konu aldi. 1895'te yayinlanan Mai ve Siyah romaninda ask serüvenleri ikinci planda kaldi. Sairler, gazeteciler, yazarlar, yayincilar arasinda geçen olaylar çerçevesinde o dönemin basin dünyasini anlatti. 1925'te yayinlanan Ask-i Memnu ilk büyük Türk romani kabul edilir. Saglam bir kurgusu ve teknigi olan bu romanda, genç ve güzel bir kadinin, zengin ama yasli kocasina sadik kalma kararina karsin, elinde olmaksizin yasak bir aska sürüklenmesi, olayin psikolojik nedenleri üzerinde de durularak gerçekçi bir yaklasimla anlatilir. Romanda olay, kisiler arasindaki maddi ve manevi baglantilarla ustaca örülmüs, hareket, betimleme ve ruh çözümlemeleri ölçülü ve dengeli olarak islenmistir.
Halit Ziya Usakligil Hakkinda Küçük Notlar

1. Türk edebiyatinda Batili anlamda ilk romanlari yazan sanatçi olarak kabul edilir.
2. Servet-i Fünun döneminde roman ve hikâye türünün en önemli ismidir.
3. Eserlerinde realizm akiminin etkisi görülür. En ünlü öykülerinden biri olan Kar Yagarken öyküsünde anlattigi 'realizm' bunun bir örnegidir.
4. Dili süslü, sanatli ve agirdir. Ancak yine de dili basariyla kullanir. Alisilmistan farkli bir cümle düzeni vardir. Romanlarinda aydin kisileri anlatir. Romanlari, cumhuriyet dönemimde sadelestirilebilmistir
5. Mai ve Siyah romanindaki Ahmet Cemil karakteri Servet-i Fünun sanatçisini temsil eder. Ruh tahlillerine önem verir. Kahramanlari yasadiklari çevreye uygun olarak anlatir. Romanlarinda yalniz Istanbul'u anlatan sanatçi, hikâyelerinde Anadolu ve köy hayatina, kasabalardaki yasayisa yer vererek Istanbul disina çikmistir.
6. Usak'ta bir okula ismi verilmistir.
7. Atatürk'ün esi Latife Ussaki'nin amcasidir.
8. Mezari Istanbul Bakirköy'de bulunmaktadir.
Halit Ziya Usakligil Eserleri

ROMAN
Nemide (1889)
Bir Ölünün Defteri (1890)
Ferdi ve Sürekasi (1894-1985)
Mai ve Siyah (1895-1988)
Ask-i Memnu (1925-1987)
Kirik Hayatlar(1924-1989)
Sefile (1886)

ÖYKÜ
Bir Izdivacin Tarih-i Muâsakasi (1889)
Bir Muhtiranin Son Yapraklari (1889)
Küçük Fikralar (3 Cilt) (1896)
Bir Yazin Tarihi (1898-1988)
Solgun Demet (1901)
Sepette Bulunmus (1920)
Bir Hikâye-i Sevda (1922-1987)
Hepsinden Aci (1934-1984)
Onu Beklerken (1935-1940)
Aska Dair (1935-1986)
Ihtiyar Dost (1939)
Kadin Pençesi (1039-1987)
Izmir Hikâyeleri (1950)

ANILAR
Kirk Yil (1936-1969)
Bir Aci Hikaye (1942)
Saray ve Ötesi (1942-1981)

DENEME
Fransiz Edebiyatinin Numune ve Tarihi (1885)
Hikaye ve Temasa (1889)
Yunan Edebiyati (1912)
Latin Edebiyati (1912)
Alman Tarihi Edebiyati (1912)
Fransiz Tarihi Edebiyati (1912)
Sanata Dair (1938-1955)

OYUN
Kabus (1959)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

ë